भालसरिक गाछ/ विदेह- इन्टरनेट (अंतर्जाल) पर मैथिलीक पहिल उपस्थिति

भालसरिक गाछ/ विदेह- इन्टरनेट (अंतर्जाल) पर मैथिलीक पहिल उपस्थिति

(c) २०००-२०२२ सर्वाधिकार सुरक्षित। विदेहमे प्रकाशित सभटा रचना आ आर्काइवक सर्वाधिकार रचनाकार आ संग्रहकर्त्ताक लगमे छन्हि।  भालसरिक गाछ जे सन २००० सँ याहूसिटीजपर छल http://www.geocities.com/.../bhalsarik_gachh.html , http://www.geocities.com/ggajendra   आदि लिंकपर  आ अखनो ५ जुलाइ २००४ क पोस्ट http://gajendrathakur.blogspot.com/2004/07/bhalsarik-gachh.html   (किछु दिन लेल http://videha.com/2004/07/bhalsarik-gachh.html   लिंकपर, स्रोत wayback machine of https://web.archive.org/web/*/videha   258 capture(s) from 2004 to 2016- http://videha.com/  भालसरिक गाछ-प्रथम मैथिली ब्लॉग / मैथिली ब्लॉगक एग्रीगेटर) केर रूपमे इन्टरनेटपर  मैथिलीक प्राचीनतम उपस्थितक रूपमे विद्यमान अछि। ई मैथिलीक पहिल इंटरनेट पत्रिका थिक जकर नाम बादमे १ जनवरी २००८ सँ "विदेह" पड़लै। इंटरनेटपर मैथिलीक पहिल उपस्थितिक यात्रा विदेह- प्रथम मैथिली पाक्षिक ई पत्रिका धरि पहुँचल अछि, जे http://www.videha.co.in/   पर ई प्रकाशित होइत अछि। आब “भालसरिक गाछ” जालवृत्त 'विदेह' ई-पत्रिकाक प्रवक्ताक संग मैथिली भाषाक जालवृत्तक एग्रीगेटरक रूपमे प्रयुक्त भऽ रहल अछि। विदेह ई-पत्रिका ISSN 2229-547X VIDEHA

 

(c)२०००-२०२२. सर्वाधिकार लेखकाधीन आ जतऽ लेखकक नाम नै अछि ततऽ संपादकाधीन। विदेह- प्रथम मैथिली पाक्षिक ई-पत्रिका ISSN 2229-547X VIDEHA सम्पादक: गजेन्द्र ठाकुर। सह-सम्पादक: डॉ उमेश मंडल। सहायक सम्पादक: राम वि‍लास साहु, नन्द विलास राय, सन्दीप कुमार साफी आ मुन्नाजी (मनोज कुमार कर्ण)। सम्पादक- नाटक-रंगमंच-चलचित्र- बेचन ठाकुर। सम्पादक- सूचना-सम्पर्क-समाद- पूनम मंडल। सम्पादक -स्त्री कोना- इरा मल्लिक।

रचनाकार अपन मौलिक आ अप्रकाशित रचना (जकर मौलिकताक संपूर्ण उत्तरदायित्व लेखक गणक मध्य छन्हि) editorial.staff.videha@gmail.com केँ मेल अटैचमेण्टक रूपमेँ .doc, .docx, .rtf वा .txt फॉर्मेटमे पठा सकै छथि। एतऽ प्रकाशित रचना सभक कॉपीराइट लेखक/संग्रहकर्त्ता लोकनिक लगमे रहतन्हि,'विदेह' प्रथम मैथिली पाक्षिक ई पत्रिका मात्र एकर प्रथम प्रकाशनक/ प्रिंट-वेब आर्काइवक/ आर्काइवक अनुवादक आ आर्काइवक ई-प्रकाशन/ प्रिंट-प्रकाशनक अधिकार ऐ ई-पत्रिकाकेँ छै, आ से हानि-लाभ रहित आधारपर छै आ तैँ ऐ लेल कोनो रॊयल्टीक/ पारिश्रमिकक प्रावधान नै छै। तेँ रॉयल्टीक/ पारिश्रमिकक इच्छुक विदेहसँ नै जुड़थि, से आग्रह। रचनाक संग रचनाकार अपन संक्षिप्त परिचय आ अपन स्कैन कएल गेल फोटो पठेताह, से आशा करैत छी। रचनाक अंतमे टाइप रहय, जे ई रचना मौलिक अछि, आ पहिल प्रकाशनक हेतु विदेह (पाक्षिक) ई पत्रिकाकेँ देल जा रहल अछि। मेल प्राप्त होयबाक बाद यथासंभव शीघ्र ( सात दिनक भीतर) एकर प्रकाशनक अंकक सूचना देल जायत।  एहि ई पत्रिकाकेँ श्रीमति लक्ष्मी ठाकुर द्वारा मासक ०१ आ १५ तिथिकेँ ई प्रकाशित कएल जाइत अछि।

स्थायी स्तम्भ जेना मिथिला-रत्न, मिथिलाक खोज, विदेह पेटार आ सूचना-संपर्क-अन्वेषण सभ अंकमे समान अछि, ताहि हेतु ई सभ स्तम्भ सभ अंकमे नइ देल जाइत अछि, ई सभ स्तम्भ देखबा लेल क्लिक करू नीचाँ देल विदेहक 346म आ 347 म अंक, ऐ दुनू अंकमे सम्मिलित रूपेँ ई सभ स्तम्भ देल गेल अछि।

“विदेह” ई-पत्रिका: देवनागरी वर्सन

“विदेह” ई-पत्रिका: मिथिलाक्षर वर्सन

“विदेह” ई-पत्रिका: मैथिली-IPA वर्सन

“विदेह” ई-पत्रिका: मैथिली-ब्रेल वर्सन

 VIDEHA_346

 VIDEHA_346_Tirhuta

 VIDEHA_346_IPA

 VIDEHA_346_Braille

 VIDEHA_347

 VIDEHA_347_Tirhuta

 VIDEHA_347_IPA

 VIDEHA_347_Braille

 

VIDEHA:11:5:मैथिली : विदेह: पहिल बेर ब्रेलमे

⠏⠊⠚⠻-⠎⠊⠈⠛⠗⠱⠓⠅- ⠈⠩⠗⠻ ⠧⠻⠈⠙⠽⠱⠝⠊⠙ ⠴⠱ ⠏⠈⠒⠚⠻⠅⠱⠗ (⠈⠏⠗⠎⠻⠈⠙⠮ ⠍⠇⠓⠝⠚⠻)

⠈⠩⠗⠻ ⠧⠻⠈⠙⠽⠱⠝⠈⠝⠙ ⠴⠱ ⠏⠒⠻⠅⠱⠗ (⠈⠏⠗⠎⠻⠈⠙⠮ ⠍⠇⠓⠝⠚⠻) ⠚⠈⠝⠍-09.04.1957,⠏⠈⠼⠫⠂⠂, ⠞⠞⠅⠇, ⠅⠅⠗⠉ड़(⠍⠮⠂⠃⠝⠻), ⠗⠩⠱⠐⠻⠽(⠏⠃⠈⠗⠼⠻⠽⠱), ⠩⠻⠧⠝⠛⠗ (⠐⠗⠗⠗⠻⠽⠱) ⠎⠈⠍⠈⠏⠗⠞⠻ ⠏⠃⠈⠗⠼⠻⠽⠱⠲ ⠏⠻⠞⠱ ⠇⠈⠃⠮ ⠮⠉⠞ ⠏⠈⠒⠚⠻⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗ ⠍⠱⠈⠗⠈⠞⠞⠈⠼⠫ ⠏⠈⠒⠚⠻⠅⠱⠗ ⠍⠇⠙⠱⠝⠈⠝⠙ ⠴⠱, ⠩⠻⠧⠝⠛⠗, ⠐⠗⠗⠗⠻⠽⠱, ⠏⠃⠈⠗⠼⠻⠽⠱|⠏⠻⠞⠱⠍⠓-⠈⠎⠧. ⠈⠩⠗⠻ ⠘⠻⠨⠻⠽⠱ ⠴⠱ | ⠏⠈⠒⠚⠻⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠅ ⠙⠎ ⠧⠈⠗⠯ ⠮⠗⠻ 1970 .⠎⠌ 1979 . ⠮⠗⠻ ⠐⠗⠈⠮⠽⠽⠝,32 ⠧⠈⠗⠯⠅ ⠧⠽⠎⠎⠌ ⠏⠈⠒⠚⠻-⠈⠏⠗⠃⠊⠮⠅ ⠎⠊⠧⠈⠗⠈⠙⠮⠝ ' ⠎⠊⠗⠈⠅⠯⠼⠍⠄ ⠎⠊⠈⠇⠛⠝⠲ ⠅⠍⠞⠻- ⠏⠈⠒⠚⠻ ⠩⠱⠨⠱ ⠏⠂⠈⠎⠞⠅⠅ ⠇⠻⠈⠏⠽⠱⠊⠞⠗⠼ ' ⠎⠊⠧⠈⠗⠈⠙⠮⠝- 800 ⠏⠍⠈⠯⠺⠎⠌ ⠐⠗⠮⠻⠅ ⠐⠗⠊⠅⠝ ⠎⠓⠻⠞⠲ ⠏⠈⠒⠚⠻ ⠝⠛⠗⠍⠻⠅ ⠇⠻⠈⠏⠽⠱⠈⠝⠞⠗⠼ ' ⠎⠊⠧⠈⠗⠈⠙⠮⠝- ⠇⠛⠘⠛ 600 ⠏⠍⠈⠯⠺⠎⠌ ⠥⠏⠗(⠞⠻⠗⠓⠂⠞⠱ ⠇⠻⠏⠻⠎⠌ ⠙⠄⠧⠝⠱⠛⠗⠻ ⠇⠻⠏⠻⠍⠄) ⠛⠂⠗⠂- ⠏⠈⠒⠚⠻⠅⠱⠗ ⠍⠇⠙⠱⠝⠈⠝⠙ ⠴⠱⠲ ⠛⠂⠗⠂⠅ ⠛⠂⠗⠂- ⠏⠈⠒⠚⠻⠅⠱⠗ ⠘⠻⠨⠻⠽⠱ ⠴⠱, ⠏⠈⠒⠚⠻⠅⠱⠗ ⠝⠻⠗⠎⠃ ⠴⠱ ⠈⠏⠗⠎⠻⠈⠙⠮ ⠧⠻⠈⠩⠧⠝⠱⠹ ⠴⠱- ⠎⠉⠗⠱⠺, ⠏⠈⠒⠚⠻⠅⠱⠗ ⠇⠃⠾⠝ ⠴⠱, ⠎⠉⠗⠱⠺⠲ ⠛⠂⠗⠂⠅ ⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠱⠈⠗⠹ ⠏⠗⠻⠈⠅⠯⠱- ⠙⠗⠘⠊⠛⠱ ⠍⠓⠱⠗⠱⠚ ⠅⠂⠍⠱⠗ ⠚⠻⠧⠄⠈⠩⠧⠗ ⠎⠻⠊⠓⠅ ⠽⠈⠚⠒⠇⠏⠧⠻⠞ ⠎⠊⠈⠎⠅⠱⠗⠅ ⠐⠗⠧⠎⠗ ⠏⠗ ⠍⠓⠱⠗⠱⠚⠱⠮⠻⠗⠱⠚(⠙⠗⠘⠊⠛⠱) ⠅⠱⠍⠄⠈⠩⠧⠗ ⠎⠻⠊⠓ ⠈⠙⠧⠱⠗⠱ ⠂⠽⠇⠚⠻⠞ ⠏⠗⠻⠈⠅⠯⠱-1937 . ⠚⠱⠓⠻⠍⠄ ⠍⠉⠨⠻⠅ ⠏⠗⠻⠈⠅⠯⠱⠅ ⠍⠂⠈⠨⠽ ⠏⠗⠻⠈⠅⠯⠅ .. ⠫⠭. ⠎⠗ ⠛⠊⠛⠱⠝⠱⠹ ⠴⠱ ⠡⠇⠱⠓⠲

⠧⠅⠧⠱⠓⠻⠅ ⠐⠗⠮⠻⠅⠱⠗ ⠝⠻⠈⠗⠼⠽

 

 

⠝⠻⠽⠍ १. ⠅⠇⠝⠇ ⠅⠈⠝⠽⠱ ⠐⠗⠏⠝ १६ ⠏⠂⠗⠂⠯⠱ (⠏⠻⠞⠍⠅⠂⠇ ⠂⠁ ⠍⠱⠞⠍⠅⠂⠇ ⠍⠻⠇⠱⠅⠄⠌) ⠎⠌ ⠡⠺⠍ ⠈⠎⠹⠱⠝⠍⠄ ⠗⠓⠅⠞ ⠡⠹⠻- ⠚⠻⠝⠅⠱ ⠡⠺⠻ ⠅⠓⠇ ⠚⠱⠜⠞ ⠡⠈⠝⠓⠻⠲

⠳⠓⠻ ⠡⠺⠻⠅ ⠝⠻⠈⠗⠮⠱⠗⠼ ⠝⠻⠈⠍⠝ ⠈⠏⠗⠅⠱⠗⠎⠌ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

१.⠈⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠈⠏⠗⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠅ ⠏⠻⠞⠱⠍⠓  ⠈⠏⠗⠹⠍ ⠡⠺⠻

२.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠈⠏⠗⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓  ⠈⠙⠧⠻⠞⠻⠽ ⠡⠺⠻

३.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠞⠍⠞⠻⠽ ⠡⠺⠻

४.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠈⠏⠗⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓  ⠉⠞⠂⠈⠗⠹ ⠡⠺⠻

५.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠈⠏⠗⠏⠻⠞⠱⠍⠓ ⠏⠈⠒⠉⠍ ⠡⠺⠻

६.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠏⠻⠞⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠡⠺⠍ ⠡⠺⠻

७.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠈⠏⠗⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠎⠱⠞⠍ ⠡⠺⠻

८.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠏⠻⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠍⠱⠞⠍⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠂⠺⠍ ⠡⠺⠻

९.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠅ ⠈⠏⠗⠏⠻⠞⠱⠍⠓ ⠝⠧⠍ ⠡⠺⠻

१०.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠈⠏⠗⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠙⠎⠍ ⠡⠺⠻

११.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠅ ⠈⠏⠗⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠳⠛⠱⠗⠓⠍ ⠡⠺⠻

१२.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠍⠱⠞⠍⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠃⠱⠗⠓⠍ ⠡⠺⠻

१३. ⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠈⠏⠗⠏⠻⠞⠱⠍⠓ ⠞⠄⠗⠓⠍ ⠡⠺⠻

१४.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠏⠻⠞⠍ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠉⠉⠙⠓⠍ ⠡⠺⠻

१५.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠈⠏⠗⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠏⠈⠝⠈⠙⠗⠓⠍ ⠡⠺⠻

१६.⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓⠻⠅ ⠍⠱⠞⠍ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠎⠇⠇⠓⠍ ⠡⠺⠻

 

⠔⠏⠗⠇⠈⠅⠈⠞⠞ ⠎⠍⠈⠎⠞ ⠡⠺⠻⠅ ⠎⠍⠱⠝ ⠍⠓⠈⠞⠈⠞⠧ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠳⠓⠻⠍⠄ ⠎⠌ ⠅⠇⠝⠇ ⠡⠺⠻ ⠧⠗⠅ ⠏⠻⠞⠍ ⠏⠈⠅⠯⠍⠄ ⠐⠗⠳⠇⠱ ⠏⠗ ⠔⠈⠅⠈⠞⠞ ⠧⠗ ⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠈⠮⠽ ⠧⠅⠧⠱⠓⠻⠅ ⠐⠗⠮⠻⠅⠱⠗ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠳⠞⠲ ⠌⠁ ⠡⠺⠻ ⠽⠙⠻ ⠧⠗⠅ ⠍⠱⠞⠍⠅⠂⠇⠍⠄ ⠐⠗⠃⠅⠞ ⠡⠹⠻ ⠞⠌ ⠐⠗⠮⠻⠅⠱⠗ ⠓⠇⠳⠞⠲

 

⠝⠻⠽⠍२. ⠧⠗ ⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠛⠇⠈⠞⠗ ⠳⠅ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠳⠲

⠝⠻⠽⠍ ३. ⠧⠗ ⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠈⠏⠗⠧⠗ ⠳⠅ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠳⠲

⠝⠻⠽⠍ ४. ⠧⠗⠅ ⠍⠱⠞⠱⠍⠓ ⠌⠁ ⠅⠈⠝⠽⠱⠅ ⠍⠃⠇ ⠌⠁ ⠍⠃⠇⠈⠛⠗⠱⠍ ⠎⠓⠻⠞ ⠳⠅ ⠓⠇⠳ ⠞⠌ ⠎⠱⠞ ⠏⠂⠈⠎⠞ ⠮⠗⠻ ⠍⠱⠞⠍ ⠎⠱⠏⠻⠈⠼⠈⠫⠽⠅ ⠅⠱⠗⠼⠄⠌ ⠐⠗⠮⠻⠅⠱⠗ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠳⠞⠲

⠝⠻⠽⠍५.⠧⠗⠅ ⠧⠻⠍⠱⠞⠱⠅ ⠘⠱⠽⠅ ⠎⠈⠝⠞⠱⠝ ⠅⠈⠝⠽⠱ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠳⠲

⠍⠱⠞⠍⠞⠠ ⠏⠈⠒⠉⠍⠻ ⠈⠞⠽⠈⠅⠈⠞⠞⠧⠱ ⠏⠻⠞⠍⠞⠠ ⠎⠈⠏⠞⠍⠻⠊ ⠘⠚⠄⠈⠞- ⠍⠝⠂⠈⠎⠍⠍⠞⠻

⠐⠗⠎⠏⠻⠈⠼⠫⠱⠽ ⠽⠱ ⠍⠱⠞⠂⠠ ⠐⠗⠎⠏⠻⠈⠼⠫⠱ ⠽⠱ ⠏⠻⠞⠂⠠ ⠎⠱ ⠈⠏⠗⠩⠈⠎⠞⠱ ⠈⠙⠧⠻⠚⠱⠞⠻⠝⠱⠊ ⠙⠱⠗ ⠅⠈⠗⠍⠼⠻ ⠍⠅⠹⠂⠝⠄⠲

⠏⠈⠒⠉⠍⠱⠈⠞ ⠎⠈⠏⠞⠍⠱⠈⠞ ⠎⠈⠏⠞⠍⠱⠈⠞ ⠔⠈⠗⠈⠿⠧⠊ ⠍⠱⠈⠞⠗⠃⠞⠠ ⠏⠻⠈⠞⠗⠃⠞⠈⠎⠹⠞⠲

⠎⠏⠻⠈⠼⠫⠱ ⠝⠻⠧⠈⠗⠞⠄⠞ ⠅⠈⠗⠞⠂⠈⠍ ⠈⠧⠽⠞⠻⠞⠻⠎⠈⠍⠲

(⠐⠗⠝⠂⠧⠈⠗⠞⠞⠄)

 १३. ⠎⠊⠈⠎⠅⠍⠞ ⠍⠻⠹⠻⠇⠱ ⠛⠚⠄⠈⠝⠈⠙⠗ ⠺⠱⠅⠂⠗

 

⠉⠱⠼⠈⠅⠽...⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽

⠉⠱⠈⠼⠈⠅⠽ ⠘⠱⠗⠞⠅⠄⠌ ⠳⠅⠾⠱ ⠎⠂⠙⠍⠐⠻ ⠂⠁ ⠅⠄⠈⠝⠈⠙⠗⠻⠅⠍⠞ ⠩⠱⠎⠝ ⠈⠏⠗⠙⠱⠝ ⠅⠳⠇⠈⠝⠓⠻, ⠚⠅⠗ ⠐⠗⠝⠂⠘⠧ ⠘⠱⠗⠞⠧⠱⠎⠻⠅⠄⠌ ⠏⠃⠈⠗⠧⠍⠄ ⠝⠓⠻ ⠡⠇⠈⠝⠓⠻⠲

⠉⠱⠼⠈⠅⠽⠅ ⠚⠻⠧⠝ ⠂⠁ ⠧⠊⠩ ⠧⠻⠯⠽⠅ ⠎⠃⠉⠝⠱ ⠐⠗⠈⠏⠗⠱⠍⠱⠼⠻⠅ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠉⠱⠼⠈⠅⠽⠅ ⠂⠝ ⠝⠱⠍ ⠎⠘ ⠎⠄⠓⠇ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠚⠄⠝⠱ ⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽, ⠧⠻⠈⠯⠼⠂⠛⠂⠈⠏⠞, ⠧⠱⠈⠞⠈⠎⠽⠱⠽⠝, ⠍⠱⠇⠱⠊⠛, ⠈⠙⠗⠱⠍⠻⠇, ⠏⠱⠈⠅⠯⠻⠇, ⠈⠎⠧⠱⠍⠻ ⠂⠁ ⠂⠊⠛⠂⠇⠲ ⠧⠻⠈⠯⠼⠂⠛⠂⠈⠏⠞ ⠝⠱⠍ ⠅⠱⠍⠊⠙⠅ ⠅⠄⠗ ⠝⠻⠞⠻⠎⠱⠗, ⠧⠻⠩⠱⠨⠱⠙⠈⠞⠞⠅ ⠍⠂⠈⠙⠗⠱⠗⠱⠈⠅⠯⠎ ⠂⠁ ⠙⠊⠫⠻⠅ ⠙⠩⠅⠂⠍⠱⠗⠉⠗⠻⠞⠍⠄ ⠘⠄⠾⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠅ ⠎⠍⠱⠏⠝⠍⠄ ⠎⠄⠓⠇ ⠉⠈⠗⠉ ⠐⠗⠡⠻ ⠚⠄ ⠝⠈⠝⠙ ⠗⠱⠚⠱⠎⠌ ⠘⠃⠍⠻⠅⠄⠌ ⠔⠈⠙⠮⠱⠗ ⠅⠄⠝⠻⠓⠱⠗ ⠧⠻⠈⠯⠼⠂⠛⠂⠈⠏⠞ ⠈⠙⠧⠱⠗⠱ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠅ ⠗⠉⠝⠱ ⠘⠄⠇⠲ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠅ ⠎⠘⠾⠱ ⠐⠗⠈⠮⠽⠱⠽⠅ ⠎⠍⠱⠏⠝⠍⠄ ⠳⠅⠗ ⠗⠉⠽⠻⠞⠱⠅ ⠗⠃⠏⠍⠄ ⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽⠅ ⠧⠈⠗⠼⠝ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠚⠅⠝ ⠘⠻⠈⠅⠯⠂ ⠓⠄⠍⠉⠈⠝⠈⠙⠗ ⠓⠻⠝⠅⠱ ⠉⠼⠅⠅ ⠏⠂⠈⠞⠗ ⠅⠓⠅⠞ ⠡⠹⠻⠲ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠍⠄ ⠔⠈⠇⠇⠻⠨⠻⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠚⠄ ⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽ ⠅⠂⠾⠱⠇ ⠛⠇⠈⠞⠗⠍⠄ ⠔⠈⠞⠏⠈⠝⠝ ⠘⠄⠇⠱⠓⠲

⠏⠈⠝⠈⠙⠗⠓⠍ ⠐⠗⠮⠻⠅⠗⠼⠍⠄ ⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽ ⠐⠗⠏⠝⠱⠅⠄⠌ ⠈⠃⠗⠱⠈⠓⠍⠼ ⠅⠓⠅⠞ ⠡⠹⠻⠲ ⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽ ⠛⠇⠈⠞⠗⠅ ⠝⠱⠍, ⠧⠻⠈⠯⠼⠂⠛⠂⠈⠏⠞ ⠈⠧⠽⠈⠅⠞⠻⠛⠞ ⠝⠱⠍ ⠂⠁ ⠉⠱⠼⠈⠅⠽ ⠧⠊⠩⠛⠞ ⠝⠱⠍ ⠃⠂⠴⠝⠱ ⠚⠱⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠮⠈⠗⠍ ⠂⠁ ⠧⠻⠮⠻⠅ ⠈⠅⠯⠄⠈⠞⠗⠍⠄ ⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽⠅ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗ ⠂⠁ ⠽⠱⠈⠚⠒⠧⠈⠇⠈⠅⠽ ⠈⠎⠍⠍⠞⠻⠍⠄ ⠃⠈⠫⠫ ⠎⠍⠱⠝⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠚⠄ ⠉⠱⠼⠈⠅⠽⠅ ⠍⠻⠹⠻⠇⠱⠧⠱⠎⠻ ⠓⠇⠽⠃⠱⠅ ⠈⠏⠗⠍⠱⠼ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠍⠄(१.६ ⠧⠻⠝⠽⠱⠮⠻⠅⠱⠗⠻⠅⠄ ⠈⠏⠗⠹⠍⠱⠮⠻⠅⠗⠼⠄ ⠯⠫⠇⠁⠈⠮⠽⠱⠽⠠ ⠜⠈⠝⠈⠙⠗⠻⠽⠚⠽⠄ ⠐⠗⠗⠻⠯⠈⠫⠧⠈⠗⠛⠈⠞⠽⠱⠛⠠) ⠅⠗⠱⠇ ⠚⠝⠅ ⠅⠄⠗ ⠏⠞⠝⠅ ⠎⠄⠓⠇ ⠉⠈⠗⠉⠱ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠞⠈⠙⠧⠻⠗⠂⠈⠙⠮⠧⠍⠈⠞⠞⠻⠗⠧⠈⠩⠽⠄⠈⠝⠈⠙⠗⠻⠽⠈⠩⠉⠱⠞⠂⠗⠈⠝⠞⠇⠁⠏⠻ ⠗⠱⠚⠱ ⠎⠈⠙⠽⠇ ⠧⠻⠝⠈⠩⠽⠞⠻- ⠽⠹⠱

 

⠙⠱⠈⠼⠫⠈⠅⠽⠇ ⠝⠱⠍ ⠘⠇⠚⠠ ⠅⠱⠍⠱⠈⠙ ⠈⠃⠗⠱⠈⠓⠍⠼ ⠅⠈⠝⠽⠱⠽⠍⠘⠻⠍⠈⠝⠽⠍⠱⠝⠠ ⠎⠃⠈⠝⠮⠗⠱⠈⠯⠈⠾⠗⠇ ⠧⠻⠝⠝⠱⠩ ⠅⠗⠱⠇⠈⠩⠉ ⠧⠅⠙⠄⠓⠠,...

 

⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠍⠄ १५ ⠾⠱ ⠐⠗⠮⠻⠅⠗⠼ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠎⠘ ⠐⠗⠮⠻⠅⠗⠼ ⠅⠄⠗ ⠧⠻⠘⠱⠚⠝ ⠈⠏⠗⠅⠗⠼⠍⠄ ⠘⠄⠇ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽⠅ ⠗⠱⠈⠚⠽ ⠎⠊⠈⠃⠮⠻ ⠧⠻⠉⠱⠗ ⠎⠈⠏⠞⠱⠊⠛ ⠎⠻⠈⠙⠮⠱⠊⠞⠍⠄ ⠐⠗⠡⠻⠲⠈⠎⠧⠱⠍⠻, ⠐⠗⠍⠱⠈⠞⠽, ⠗⠱⠈⠯⠈⠾⠗, ⠙⠂⠈⠗⠛, ⠅⠇⠯, ⠙⠊⠫ ⠂⠁ ⠍⠻⠈⠞⠗ ⠅⠄⠗ ⠗⠃⠏⠍⠄ ⠗⠱⠈⠚⠽⠅ ⠎⠱⠞⠾⠱ ⠐⠗⠊⠛ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠅⠥⠞⠻⠈⠇⠽⠅ ⠎⠊⠈⠏⠗⠘⠂⠞⠱ ⠎⠻⠈⠙⠮⠱⠊⠞⠍⠄ ⠗⠱⠈⠚⠽⠅ ⠈⠏⠗⠱⠩⠎⠝⠻⠅ ⠧⠻⠘⠱ ⠧⠱ ⠞⠻⠈⠗⠹⠅ ⠉⠈⠗⠉ ⠐⠗⠡⠻- १८ ⠐⠗⠡⠻⠲ १.⠍⠊⠈⠞⠗⠻२.⠏⠂⠗⠇⠓⠻⠞३.⠎⠄⠝⠱⠏⠞⠻४.⠽⠂⠧⠗⠱⠚५.⠙⠉⠧⠱⠗⠻⠅६.⠐⠗⠊⠞⠈⠗⠧⠱⠊⠩⠻⠅७.⠈⠏⠗⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗८.⠎⠊⠓⠈⠗⠈⠞⠞⠱९.⠎⠈⠝⠝⠻⠮⠱⠈⠞⠗⠱१०.⠈⠏⠗⠙⠄⠈⠯⠾⠱११.⠝⠐⠗⠽⠅१२.⠏⠉⠗ ⠈⠧⠽⠱⠧⠓⠱⠗⠻⠅१३.⠅⠈⠗⠍⠱⠊⠞⠻⠅१४.⠍⠊⠈⠞⠗⠻⠏⠗⠻⠯⠙⠱⠈⠮⠽⠈⠅⠯१५,.⠙⠊⠫⠏⠱⠇१६.⠙⠂⠈⠗⠛⠏⠱⠇१७.⠐⠗⠊⠞⠈⠗⠏⠱⠇१८.⠂⠈⠞⠧⠻⠅⠲

⠧⠻⠮⠻⠅ ⠉⠗⠻⠾⠱ ⠈⠩⠗⠇⠞ ⠐⠗⠡⠻- ⠮⠈⠗⠍, ⠈⠧⠽⠧⠓⠱⠗, ⠉⠗⠻⠈⠞⠗ ⠂⠁ ⠗⠱⠚⠩⠱⠎⠝⠲

⠅⠉⠾⠻⠈⠇⠽⠅ ⠐⠗⠞⠗⠗⠱⠈⠚⠽ ⠎⠊⠃⠊⠮ ⠅⠄⠗ ⠎⠻⠈⠙⠮⠱⠊⠞ ⠍⠊⠫⠇ ⠎⠻⠈⠙⠮⠱⠊⠞ ⠅⠄⠗ ⠝⠱⠍⠎⠌ ⠈⠏⠗⠞⠻⠏⠱⠙⠻⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠧⠻⠚⠻⠛⠻⠯⠂ ⠗⠱⠚⠱- ⠧⠻⠚⠽ ⠅⠄⠗ ⠜⠈⠉⠡⠱ ⠃⠇⠱ ⠗⠱⠚⠱- ⠅⠄⠗ ⠉⠱⠗⠃ ⠅⠱⠞ ⠐⠗⠗⠻⠈⠏⠗⠅⠍⠞⠻ ⠗⠱⠚⠱ ⠂⠁ ⠐⠗⠗⠻⠈⠏⠗⠅⠍⠞⠻ ⠗⠱⠚⠱⠅ ⠎⠻⠍⠱ ⠏⠗ ⠝⠻⠈⠍⠝ ⠈⠏⠗⠅⠍⠞⠻ ⠗⠱⠚⠱ ⠗⠓⠅⠞ ⠡⠹⠻⠲ ⠧⠻⠚⠂⠛⠻⠯⠂ ⠗⠱⠚⠱⠅ ⠎⠇⠴⠱⠌ ⠍⠻⠈⠞⠗, ⠐⠗⠗⠻⠍⠻⠈⠞⠗, ⠍⠻⠈⠞⠗-⠍⠻⠈⠞⠗ ⠂⠁ ⠐⠗⠗⠻⠍⠻⠈⠞⠗-⠍⠻⠈⠞⠗ ⠗⠓⠅⠞ ⠡⠹⠻ ⠂⠁ ⠏⠱⠡⠱⠌ ⠏⠱⠈⠗⠈⠯⠼⠻⠈⠛⠗⠱⠓⠖⠻⠺⠅ ⠩⠈⠞⠗⠂), ⠂⠈⠅⠗⠊⠙ (⠏⠻⠺⠅ ⠍⠻⠈⠞⠗), ⠏⠱⠈⠗⠈⠯⠼⠻⠈⠛⠗⠱⠓⠱⠎⠱⠗ (⠖⠱⠈⠗⠈⠯⠼⠻⠈⠛⠗⠱⠓⠅ ⠍⠻⠈⠞⠗) ⠂⠁ ⠐⠗⠈⠅⠗⠊⠙⠎⠱⠗ (⠂⠈⠅⠗⠊⠙⠅ ⠍⠻⠈⠞⠗) ⠗⠓⠅⠞ ⠡⠹⠻⠲

⠧⠻⠚⠻⠛⠻⠯⠂⠅ ⠯⠱⠈⠫⠛⠂⠈⠼⠽ ⠎⠻⠈⠙⠮⠱⠊⠞ ⠐⠗⠡⠻, ⠎⠊⠮⠻, ⠧⠻⠈⠛⠗⠓, ⠽⠱⠝, ⠂⠎⠝, ⠎⠊⠈⠩⠗⠽ ⠂⠁ ⠈⠙⠧⠅⠮⠻⠘⠱⠧⠲ ⠅⠥⠾⠻⠈⠇⠽⠅ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠅ ⠈⠏⠗⠹⠍ ⠐⠗⠮⠻⠅⠗⠼⠅ ⠏⠈⠝⠈⠙⠗⠓⠍ ⠐⠗⠈⠮⠽⠱⠽⠍⠄ ⠙⠃⠞ ⠂⠁ ⠛⠂⠈⠏⠞⠉⠗ ⠈⠧⠽⠧⠈⠎⠹⠱⠅ ⠧⠈⠗⠼⠝ ⠐⠗⠡⠻⠲

 

⠘⠱⠗⠞⠻⠽ ⠩⠻⠇⠱⠇⠄⠨⠎⠌ ⠏⠞⠱ ⠉⠇⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠚⠄ ⠉⠈⠝⠈⠙⠗⠛⠂⠈⠏⠞ ⠍⠉⠈⠗⠽ ३२१ .⠏⠃. ⠍⠄ ⠂⠁ ⠐⠗⠩⠇⠅⠧⠈⠗⠈⠙⠮⠝ २९६ .⠏⠃. ⠍⠄ ⠗⠱⠚⠱ ⠃⠇⠇⠱⠓⠲ ⠞⠙⠝⠂⠎⠱⠗ ⠐⠗⠈⠗⠹⠩⠱⠈⠎⠈⠞⠗⠅ ⠗⠉⠝⠱ ३२१ .⠏⠃ ⠂⠁ २९६ .⠏⠃. ⠅⠄⠗ ⠃⠻⠉ ⠘⠄⠇ ⠎⠻⠈⠙⠮ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

 १४.⠍⠅⠹⠻⠇⠻ ⠘⠱⠯⠱⠏⠱⠅

⠍⠅⠹⠻⠇⠻ ⠅⠇⠯ ⠈⠏⠗⠇⠚⠄⠈⠅⠾⠅⠄⠌ ⠂⠛⠃ ⠃⠐⠻⠱⠥, ⠐⠗⠏⠝ ⠎⠂⠴⠱⠧ ⠂⠁ ⠽⠇⠛⠙⠱⠝ -⠍⠄⠇ ⠈⠙⠧⠱⠗⠱ ggajendra@yahoo.co.in ⠧⠱ ggajendra@videha.co.in ⠏⠗ ⠏⠺⠱⠥⠲

 

 

१५. ⠗⠉⠝⠱  ⠇⠄⠨⠝-⠛⠚⠄⠈⠝⠈⠙⠗ ⠺⠱⠅⠂⠗

⠐⠗ ⠅⠧⠈⠗⠛ (⠐⠗⠎⠊⠽⠂⠈⠅⠈⠞⠞) ⠂⠁ ⠧⠻⠎⠈⠗⠚⠝⠻⠽ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠅⠈⠼⠺⠍⠄ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠉⠧⠈⠗⠛ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠞⠱⠇⠂⠍⠄ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠾⠧⠈⠗⠛ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠍⠃⠈⠗⠮⠱⠍⠄ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠇⠍ ⠞⠧⠈⠗⠛ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠙⠱⠌⠞⠎⠌ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠏⠧⠈⠗⠛ ⠂⠁ ⠔⠏⠈⠮⠍⠱⠝⠻⠽ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠈⠯⠺⠎⠌ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠔⠏⠗⠅⠱ ⠙⠱⠌⠞⠎⠌ ⠐⠗⠮⠗ ⠌⠈⠯⠺ ⠅⠄⠗ ⠎⠓⠱⠽⠞⠱⠎⠌ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠅⠈⠼⠺ ⠂⠁ ⠞⠱⠇⠂⠎⠌ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠅⠈⠼⠺ ⠂⠁ ⠌⠈⠯⠺⠎⠌ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠐⠗⠈⠝⠽ ⠈⠧⠽⠈⠒⠚⠝ ⠚⠄⠅⠱⠌ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼⠍⠄ ⠚⠻⠈⠓⠧⠱⠅ ⠐⠗⠈⠛⠗⠱⠙⠻ ⠘⠱⠛ ⠞⠱⠈⠇⠧⠱⠙⠻ ⠈⠎⠹⠱⠝⠅⠄⠌ ⠏⠃⠈⠗⠼⠞⠽⠱ ⠈⠎⠏⠈⠗⠩ ⠝⠓⠻ ⠅⠗⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠈⠩ ⠈⠯ ⠈⠎ ⠈⠓ ⠚⠄⠅⠱⠌ ⠳⠓⠻⠍⠄ ⠞⠱⠇⠂ ⠂⠙⠻ ⠈⠎⠹⠱⠝⠎⠌ ⠣⠈⠗⠯⠼ ⠎⠄⠓⠇ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠎⠌ ⠮⠗⠻ ⠈⠎⠏⠈⠗⠩(⠧⠱ ⠈⠎⠖⠇⠾⠅ ⠅⠱⠗⠼ ⠚⠻⠈⠓⠧⠱⠅ ⠐⠗⠈⠛⠗ ⠈⠙⠧⠱⠗⠱ ⠧⠱⠽⠂ ⠈⠏⠗⠧⠱⠓ ⠗⠇⠅⠻ ⠅⠳ ⠡⠇ड़ ⠚⠱⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻) ⠧⠈⠗⠼ ⠎⠌ ⠐⠗⠈⠝⠞⠠⠈⠎⠹ ⠂⠁ ⠎⠌ ⠣⠈⠗⠯⠅ ⠧⠈⠗⠼ ⠘⠄⠇⠲

⠎⠘ ⠧⠈⠗⠛⠅ ⠏⠱⠌⠉⠍ ⠧⠈⠗⠼ ⠐⠗⠝⠂⠝⠱⠎⠻⠅ ⠅⠓⠃⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠅⠱⠗⠼ ⠂⠝ ⠈⠎⠹⠱⠝ ⠎⠍⠱⠝ ⠗⠓⠻⠞⠇ ⠳⠅⠗ ⠎⠘⠅ ⠝⠱⠎⠻⠅⠱⠍⠄ ⠎⠄⠓⠇ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻- ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼⠍⠄ ⠧⠱⠽⠂ ⠝⠱⠎⠻⠅⠱ ⠂⠁ ⠍⠂⠌⠓ ⠃⠱⠾⠄ ⠃⠓⠱⠗ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠐⠗⠝⠂⠈⠎⠧⠱⠗ ⠂⠁ ⠽⠍ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠍⠱⠈⠞⠗ ⠝⠱⠎⠻⠅⠱⠍⠄ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻- ⠂⠁ ⠎⠘ ⠝⠱⠎⠻⠈⠅⠽ ⠅⠓⠃⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻- ⠅⠱⠗⠼ ⠳⠓⠻ ⠎⠘⠍⠄ ⠍⠂⠨⠈⠙⠧⠱⠗ ⠃⠈⠝⠙ ⠗⠓⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠂⠁ ⠝⠱⠎⠻⠅⠱⠎⠌ ⠧⠱⠽⠂ ⠃⠓⠱⠗ ⠓⠇⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠐⠗⠝⠂⠈⠎⠧⠱⠗⠅ ⠈⠎⠹⠱⠝ ⠏⠗ ⠈⠝ ⠧⠱ ⠈⠍ ⠅⠄⠗ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠝⠓⠻ ⠓⠇⠽⠃⠱⠅ ⠉⠱⠓⠻⠲

(⠐⠗⠝⠂⠧⠈⠗⠞⠞⠄)

⠍⠅⠹⠻⠇⠻⠅ ⠍⠱⠝⠅ ⠇⠄⠨⠝-⠩⠅⠇⠻

 

1.  ⠚⠄ ⠩⠈⠃⠙ ⠍⠅⠹⠻⠇⠻-⠎⠱⠓⠻⠈⠞⠽⠅ ⠈⠏⠗⠱⠉⠻⠝ ⠅⠱⠇⠎⠌ ⠂⠜ ⠮⠗⠻ ⠚⠱⠓⠻ ⠧⠈⠗⠈⠞⠞⠝⠻⠍⠄ ⠈⠏⠗⠉⠇⠻⠞ ⠐⠗⠡⠻, ⠎⠄ ⠎⠱⠍⠱⠈⠝⠽⠞⠠ ⠞⠱⠓⠻ ⠧⠈⠗⠈⠞⠞⠝⠻⠍⠄ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽- ⠔⠙⠱⠓⠗⠼⠱⠈⠗⠹-

⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽                                                       ⠐⠗⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽                                  

⠳⠨⠝                              ⠐⠗⠨⠝,⠐⠗⠨⠝⠻,⠳⠨⠄⠝,⠐⠗⠨⠝⠻

⠺⠱⠍                               ⠺⠻⠍⠱,⠺⠻⠝⠱,⠺⠍⠱ ⠚⠅⠗,⠞⠅⠗                          ⠚⠄⠅⠗, ⠞⠄⠅⠗ ⠞⠝⠻⠅⠗                             ⠞⠻⠝⠅⠗⠲(⠧⠅⠅⠈⠇⠏⠻⠅ ⠗⠃⠏⠄⠌ ⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽) ⠐⠗⠡⠻                               ⠑⠡, ⠐⠗⠓⠻, ⠳⠲

2.  ⠝⠻⠈⠍⠝⠇⠻⠨⠻⠞ ⠞⠻⠝ ⠈⠏⠗⠅⠱⠗⠅ ⠗⠃⠏ ⠧⠅⠈⠅⠇⠏⠻⠅⠞⠽⠱ ⠐⠗⠏⠝⠱⠌⠇ ⠚⠱⠽: ⠛⠄⠇, ⠘⠽ ⠛⠄⠇ ⠧⠱ ⠘⠳ ⠛⠄⠇⠲ ⠚⠱ ⠗⠓⠇ ⠐⠗⠡⠻, ⠚⠱⠽ ⠗⠓⠇ ⠐⠗⠡⠻, ⠚⠱⠳ ⠗⠓⠇ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠅⠗ ⠛⠄⠇⠱⠓, ⠧⠱ ⠅⠗⠽ ⠛⠄⠇⠱⠓ ⠧⠱ ⠅⠗⠳ ⠛⠄⠇⠱⠓⠲

3.  ⠈⠏⠗⠱⠉⠻⠝ ⠍⠅⠹⠻⠇⠻⠅ ⠈⠝⠓ ⠈⠮⠧⠝⠻⠅ ⠈⠎⠹⠱⠝⠍⠄ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽ ⠎⠅⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠽⠹⠱ ⠅⠓⠇⠝⠻ ⠧⠱ ⠅⠓⠇⠈⠝⠓⠻⠲

4.  ⠞⠹⠱ ⠞⠞⠽ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽ ⠚⠞ ⠈⠎⠏⠈⠯⠾⠞⠠ ⠐⠗⠜ ⠞⠹⠱ ⠐⠗⠔ ⠎⠙⠍⠩ ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠜⠈⠯⠾ ⠓⠇⠲ ⠽⠹⠱- ⠙⠄⠨⠅⠞, ⠡⠇⠅⠅, ⠃⠉⠂, ⠡⠉⠅ ⠜⠈⠞⠽⠱⠙⠻⠲

5.  ⠍⠅⠹⠻⠇⠻⠅ ⠝⠻⠈⠍⠝⠇⠻⠨⠻⠞ ⠩⠈⠃⠙ ⠳⠓⠻ ⠗⠃⠏⠄ ⠈⠏⠗⠽⠂⠈⠅⠞ ⠓⠇⠽⠞: ⠚⠅⠓,⠎⠅⠓,⠜⠳⠓,⠌⠑⠓,⠇⠅⠓ ⠞⠹⠱ ⠙⠅⠓⠲

6.  ⠈⠓⠈⠗⠈⠎⠧ ⠜⠅⠱⠗⠱⠊⠞ ⠩⠈⠃⠙⠍⠄ ⠅⠄ ⠇⠂⠈⠏⠞ ⠅⠗⠃ ⠎⠱⠍⠱⠈⠝⠽⠞⠠ ⠐⠗⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽ ⠹⠻⠅⠲ ⠽⠹⠱- ⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽ ⠙⠄⠨⠻ ⠂⠃⠓, ⠍⠱⠇⠻⠝⠻ ⠛⠄⠇⠻ (⠍⠝⠂⠈⠯⠽ ⠍⠱⠈⠞⠗⠍⠄)

7.  ⠈⠎⠧⠞⠊⠈⠞⠗ ⠈⠓⠗⠈⠎⠧ ⠧⠱ ⠈⠏⠗⠱⠉⠻⠝ ⠍⠅⠹⠻⠇⠻⠅ ⠔⠈⠙⠮⠗⠼ ⠂⠙⠻⠍⠄ ⠞⠌ ⠽⠹⠱⠧⠞ ⠗⠱⠨⠇ ⠚⠱⠽, ⠅⠻⠊⠞⠂ ⠂⠮⠂⠝⠻⠅ ⠈⠏⠗⠽⠇⠛⠍⠄ ⠧⠅⠅⠈⠇⠏⠻⠅ ⠗⠃⠏⠄⠌ ⠧⠱ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽⠲ ⠽⠹⠱:- ⠅⠽⠇ ⠧⠱ ⠅⠳⠇, ⠐⠗⠽⠇⠱⠓ ⠧⠱ ⠐⠗⠳⠇⠱⠓, ⠚⠱⠽ ⠧⠱ ⠚⠱⠳ ⠜⠈⠞⠽⠱⠙⠻⠲

8.  ⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼⠍⠄ ⠙⠃ ⠈⠎⠧⠗⠅ ⠃⠻⠉ ⠚⠄ ⠈⠮⠧⠝⠻ ⠈⠎⠧⠞⠠ ⠂⠃⠻ ⠚⠱⠜⠞ ⠐⠗⠡⠻ ⠞⠅⠗⠱ ⠇⠄⠨⠍⠄ ⠈⠎⠹⠱⠝ ⠧⠅⠅⠈⠇⠏⠻⠅ ⠗⠃⠏⠄⠌ ⠙⠄⠇ ⠚⠱⠽⠲ ⠽⠹⠱- ⠮⠻⠂, ⠐⠗⠐⠻⠅⠂, ⠧⠻⠂⠓, ⠧⠱ ⠮⠻⠽⠱, ⠐⠗⠐⠻⠅⠽⠱, ⠃⠻⠽⠱⠓⠲

9.  ⠎⠱⠝⠂⠝⠱⠎⠻⠅ ⠈⠎⠧⠞⠊⠈⠞⠗ ⠈⠎⠧⠗⠅ ⠈⠎⠹⠱⠝ ⠽⠹⠱⠎⠊⠘⠧ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽ ⠧⠱ ⠎⠱⠝⠂⠝⠱⠎⠻⠅ ⠈⠎⠧⠗⠲ ⠽⠹⠱:- ⠍⠅⠒⠱, ⠅⠝⠻⠒⠱, ⠅⠻⠗⠞⠝⠻⠒⠱ ⠧⠱ ⠍⠅⠂⠌, ⠅⠝⠻⠂⠌, ⠅⠻⠗⠞⠝⠻⠂⠌⠲

10. ⠅⠱⠗⠅⠅ ⠧⠻⠘⠈⠅⠈⠞⠞⠻⠅ ⠝⠻⠈⠍⠝⠇⠻⠨⠻⠞ ⠗⠃⠏ ⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽:- ⠓⠱⠹⠅⠄⠌, ⠓⠱⠹⠎⠌, ⠓⠱⠹⠄⠌, ⠓⠱⠹⠅, ⠓⠱⠹⠍⠄⠲ ⠍⠄ ⠍⠄ ⠐⠗⠝⠂⠈⠎⠧⠱⠗ ⠎⠈⠗⠧⠹⠱ ⠈⠞⠽⠱⠈⠚⠽ ⠹⠻⠅⠲ ⠧⠅⠅⠈⠇⠏⠻⠅ ⠗⠃⠏ ⠅⠄⠗ ⠗⠱⠨⠇ ⠚⠱ ⠎⠅⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

11. ⠏⠃⠈⠗⠧⠅⠱⠇⠻⠅ ⠈⠅⠗⠻⠽⠱⠏⠙⠅ ⠃⠱⠙ ⠅⠽ ⠧⠱ ⠅⠳ ⠐⠗⠈⠧⠽⠽ ⠧⠅⠅⠈⠇⠏⠻⠅ ⠗⠃⠏⠄⠌ ⠇⠛⠱⠌⠇ ⠚⠱ ⠎⠅⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠽⠹⠱:- ⠙⠄⠨⠻ ⠅⠽ ⠧⠱ ⠙⠄⠨⠻ ⠅⠳⠲

12. ⠍⠱⠌⠛, ⠘⠱⠌⠛ ⠂⠙⠻⠅ ⠈⠎⠹⠱⠝⠍⠄ ⠍⠱⠬, ⠘⠱⠬ ⠜⠈⠞⠽⠱⠙⠻ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽⠲

13. ⠐⠗⠈⠗⠈⠙⠮ ⠐⠗⠈⠗⠈⠙⠮ ⠃⠙⠇⠱ ⠐⠗⠝⠂⠎⠱⠗ ⠝⠓⠻ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽(⠐⠗⠏⠧⠱⠙-⠎⠊⠎⠱⠗ ⠎⠈⠝⠎⠱⠗ ⠝⠓⠻), ⠅⠻⠊⠞⠂ ⠡⠱⠏⠱⠅ ⠎⠂⠧⠻⠮⠱⠈⠗⠹ ⠐⠗⠈⠗⠈⠙⠮ , , ⠞⠹⠱ ⠃⠙⠇⠱ ⠐⠗⠝⠂⠈⠎⠧⠱⠗⠇ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱ ⠎⠅⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲ ⠽⠹⠱:- ⠐⠗⠈⠬⠅, ⠧⠱ ⠐⠗⠊⠅, ⠐⠗⠈⠒⠉⠇ ⠧⠱ ⠐⠗⠊⠉⠇, ⠅⠈⠼⠺ ⠧⠱ ⠅⠊⠺⠲

14. ⠓⠇⠊⠞ ⠉⠻⠈⠓⠝ ⠝⠻⠽⠍⠞⠠ ⠇⠛⠱⠌⠇ ⠚⠱⠽, ⠅⠻⠊⠞⠂ ⠧⠻⠘⠈⠅⠞⠻⠅ ⠎⠊⠛ ⠐⠗⠅⠱⠗⠱⠊⠞ ⠈⠏⠗⠽⠇⠛ ⠅⠳⠇ ⠚⠱⠽⠲ ⠽⠹⠱:- ⠈⠩⠗⠻⠍⠱⠈⠝, ⠅⠻⠊⠞⠂ ⠈⠩⠗⠻⠍⠱⠝⠅⠲

15. ⠎⠘ ⠳⠅⠇ ⠅⠱⠗⠅ ⠉⠻⠈⠓⠝ ⠩⠈⠃⠙⠍⠄ ⠎⠾⠱ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽, ⠓⠾⠱ ⠝⠓⠻, ⠎⠊⠽⠂⠈⠅⠞ ⠧⠻⠘⠈⠅⠞⠻⠅ ⠓⠄⠞⠂ ⠖⠗⠱⠅ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽, ⠽⠹⠱ ⠣⠗ ⠏⠗⠅⠲

16. ⠐⠗⠝⠂⠝⠱⠎⠻⠅⠅⠄⠌ ⠉⠈⠝⠈⠙⠗⠃⠻⠈⠝⠙⠂ ⠈⠙⠧⠱⠗⠱ ⠈⠧⠽⠈⠅⠞ ⠅⠽⠇ ⠚⠱⠽⠲ ⠏⠗⠊⠞⠂ ⠍⠂⠈⠙⠗⠼⠅ ⠎⠂⠧⠻⠮⠱⠈⠗⠹ ⠓⠻ ⠎⠍⠱⠝ ⠚⠾⠻⠇ ⠍⠱⠈⠞⠗⠱ ⠏⠗ ⠐⠗⠝⠂⠈⠎⠧⠱⠗⠅ ⠈⠏⠗⠽⠇⠛ ⠉⠈⠝⠈⠙⠗⠃⠻⠈⠝⠙⠂⠅ ⠃⠙⠇⠱ ⠅⠽⠇ ⠚⠱ ⠎⠅⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲⠽⠹⠱- ⠓⠻⠌ ⠅⠄⠗ ⠃⠙⠇⠱ ⠓⠻⠊⠲

17. ⠏⠃⠈⠗⠼ ⠧⠻⠗⠱⠍ ⠏⠱⠎⠻⠎⠌ ( ) ⠎⠃⠉⠻⠞ ⠅⠽⠇ ⠚⠱⠽⠲

18. ⠎⠍⠈⠎⠞ ⠏⠙ ⠎⠾⠱ ⠇⠻⠨⠇ ⠚⠱⠽, ⠧⠱ ⠓⠱⠜⠖⠄⠝⠎⠌ ⠚⠇ड़ , ⠓⠾⠱ ⠝⠓⠻⠲

19. ⠇⠻⠐⠗ ⠞⠹⠱ ⠙⠻⠐⠗ ⠩⠈⠃⠙⠍⠄ ⠃⠻⠅⠱⠗⠻ () ⠝⠓⠻ ⠇⠛⠱⠌⠇ ⠚⠱⠽⠲

20.

⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽                                                      ⠐⠗⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽

1.  ⠓⠇⠽⠃⠇⠱/⠓⠇⠃⠽⠃⠇⠱/⠓⠇⠍⠽⠃⠇⠱/                          ⠓⠄⠃⠃⠇⠱, ⠓⠄⠍⠃⠇⠱ ⠓⠇⠽⠃⠱⠅/⠓⠇⠳⠃⠱⠅

2.  /⠂⠁                                            

3.  ⠇⠄⠝⠄/⠅⠁ ⠇⠄⠝⠄/⠅⠳ ⠇⠄⠝⠄/⠅⠽ ⠇⠄⠝⠄/ /⠇⠁/⠇⠽/⠇⠳

4.  ⠛⠄⠇/⠘⠁ ⠛⠄⠇/⠘⠽ ⠛⠄⠇/⠘⠳ ⠛⠄⠇

5.  ⠅⠗ ⠛⠄⠇⠱⠓/⠅⠗⠁ ⠛⠄⠇⠓/⠅⠗⠳ ⠛⠄⠇⠱⠓/⠅⠗⠽ ⠛⠄⠇⠱⠓

6.  ⠇⠻⠐⠗/⠙⠻⠐⠗                                             ⠇⠻⠽,⠙⠻⠽,⠇⠻⠐⠗,⠙⠻⠽

7.  ⠅⠗ ⠃⠇⠱/⠅⠗⠁ ⠃⠇⠱/ ⠅⠗⠽ ⠃⠇⠱                           ⠅⠗⠅ ⠃⠇⠱/ ⠃⠇⠱

8.  ⠃⠇⠱                                                   ⠧⠇⠱

9.  ⠂⠈⠬⠇                                                  ⠂⠊⠈⠛⠇

10. ⠈⠏⠗⠱⠽⠠                                                   ⠈⠏⠗⠱⠽⠓

11. ⠙⠂⠠⠨                                                    ⠙⠂⠨

12. ⠉⠇⠻ ⠛⠄⠇                                                 ⠉⠇ ⠛⠄⠇/⠉⠅⠇ ⠛⠄⠇

13. ⠙⠄⠇⠨⠻⠈⠝⠓                                                 ⠙⠄⠇⠅⠻⠈⠝⠓, ⠙⠄⠇⠨⠻⠝

14. ⠙⠄⠨⠇⠈⠝⠓⠻                                                ⠙⠄⠨⠇⠝⠻/ ⠙⠄⠨⠇⠅⠈⠝⠓

15. ⠡⠹⠻⠈⠝⠓/ ⠡⠇⠈⠝⠓⠻                                      ⠡⠹⠻⠝/ ⠡⠇⠅⠝/ ⠡⠇⠝⠻

16. ⠉⠇⠅⠞/⠙⠅⠞                                                 ⠉⠇⠞⠻/⠙⠅⠞⠻

17. ⠳⠨⠝⠇                                                    ⠐⠗⠨⠝⠇

18. ⠃⠐⠻⠈⠝⠓⠻                                                     ⠃⠿⠈⠝⠓⠻

19. /⠌⠁(⠎⠈⠗⠧⠝⠱⠍)                                           

20.   (⠎⠊⠽⠇⠚⠅)                                               /⠌⠁

21. ⠖⠱⠌⠛⠻/⠖⠱⠈⠬⠛⠻                                                 ⠖⠱⠜⠊⠛/⠖⠱⠜⠬

22. ⠚⠄                                                        ⠚⠄/⠚⠄⠁

23. ⠝⠱-⠝⠂⠅⠂⠗                                                   ⠝⠱-⠝⠂⠅⠗

24. ⠅⠄⠇⠈⠝⠓⠻/⠅⠳⠇⠈⠝⠓⠻/⠅⠽⠇⠈⠝⠓⠻

25. ⠞⠨⠝ ⠞⠌                                                     ⠞⠨⠝⠞⠌

26. ⠚⠱ ⠗⠓⠇/⠚⠱⠽ ⠗⠓⠇/⠚⠱⠳ ⠗⠓⠇

27. ⠝⠻⠅⠇⠽/⠝⠻⠅⠇⠳ ⠇⠱⠛⠇  ⠃⠓⠗⠱⠽/⠃⠓⠗⠱⠳ ⠇⠱⠛⠇                                  ⠝⠻⠅⠇/⠃⠓⠗⠅ ⠇⠱⠛⠇

28. ⠌⠞⠽/⠚⠞⠽                                      ⠚⠞/⠌⠞/⠚⠞⠳/⠌⠞⠳

29. ⠅⠻ ⠖⠃ड़ ⠚⠄                                               ⠅⠻ ⠖⠃ड़ ⠚⠄

30. ⠚⠄                                                        ⠚⠄/⠚⠄⠁

31. ⠅⠃⠙⠻/⠽⠱⠙⠻(⠍⠇⠝ ⠏⠱⠗⠃)                                ⠅⠃⠜⠙/⠽⠱⠜⠙/⠅⠃⠙/⠽⠱⠙

32. ⠜⠓⠇/⠌⠓⠇                                    

33. ⠓⠌⠎⠳/⠓⠌⠎⠽                                                   ⠓⠌⠎

34. ⠝⠉ ⠂⠅⠻ ⠙⠎/⠝⠉ ⠅⠻⠊⠧⠱ ⠙⠎/⠝⠉ ⠧⠱ ⠙⠎

35. ⠎⠱⠎⠂-⠎⠎⠂⠗                                                   ⠎⠱⠎-⠎⠎⠂⠗

36. ⠡⠓/⠎⠱⠞                                                     /⠡⠠/⠎⠱⠞

37. ⠅⠻                                          ⠅⠻/⠅⠻⠁(⠙⠻⠈⠗⠣⠻⠅⠱⠗⠱⠈⠝⠞⠍⠄ ⠧⠈⠗⠚⠻⠞)

38. ⠚⠃⠱⠃                                                          ⠚⠧⠱⠃

39. ⠅⠗⠳⠞⠱⠓/⠅⠗⠽⠞⠱⠓                                                  ⠅⠗⠄⠞⠱⠓

40. ⠙⠇⠱⠝ ⠙⠻⠩⠻                                                    ⠙⠇⠱⠝ ⠙⠻⠩

41. ⠛⠄⠇⠱⠓                                                           ⠛⠳⠇⠱⠓/⠛⠽⠇⠱⠓

42. ⠅⠻⠡⠂ ⠂⠗                                                        ⠅⠻⠡⠂ ⠕⠗

43. ⠚⠱⠜⠞ ⠡⠇                                            ⠚⠱⠞⠻ ⠡⠇/⠚⠅⠞ ⠡⠇

44. ⠏⠓⠂⠌⠉⠻/⠘⠄⠾⠻ ⠚⠱⠜⠞ ⠡⠇                                  ⠏⠓⠂⠌⠉/⠘⠄⠾ ⠚⠱⠜⠞ ⠡⠇

45. ⠚⠃⠱⠝(⠽⠂⠧⠱)/⠚⠧⠱⠝(⠖⠉⠚⠻)

46. ⠇⠽/⠇⠳ /⠅⠁

47. /⠇⠁ ⠅⠽/⠅⠳

48. ⠳⠨⠝/⠐⠗⠨⠝⠄                                                    ⠐⠗⠨⠝/⠳⠨⠝⠄

49. ⠐⠗⠓⠻⠊⠅⠄⠌                                                            ⠐⠗⠓⠻⠌⠅⠄⠌

50. ⠛⠓⠻⠊⠗                                                            ⠛⠓⠻⠌⠗

51. ⠮⠱⠗ ⠏⠱⠗ ⠅⠄⠝⠱⠜                                     ⠮⠱⠗ ⠏⠱⠗ ⠅⠄⠝⠱⠽/⠅⠄⠝⠱⠳

52. ⠚⠄⠅⠱⠌                                                         ⠚⠄⠌⠅⠱⠌/⠚⠅⠱⠌

53. ⠞⠓⠻⠝⠱                                                        ⠞⠄⠓⠻⠝⠱

54. ⠳⠅⠗                                                         ⠐⠗⠅⠗

55. ⠃⠓⠻⠝⠔                                                     ⠃⠓⠝⠇⠜

56. ⠃⠓⠻⠝                                                        ⠃⠓⠻⠝⠻

57. ⠃⠓⠻⠝⠻-⠃⠓⠻⠝⠇⠜                                                 ⠃⠓⠻⠝-⠃⠓⠝⠔

58. ⠝⠓⠻/⠝⠅

59. ⠅⠗⠃⠱/⠅⠗⠃⠱⠽/⠅⠗⠃⠱⠳

60. /                                                       ⠞⠽/⠞⠳

61. ⠘⠱⠽                                                         ⠘⠅

62. ⠘⠱⠌⠽                                                                       

63. ⠽⠱⠧⠞                                                       ⠚⠱⠧⠞

64. ⠍⠱⠽                                                         ⠍⠅

65. ⠙⠄⠈⠝⠓⠻/⠙⠳⠈⠝⠓⠻/⠙⠽⠈⠝⠓⠻                                           ⠙⠈⠝⠓⠻/⠙⠅⠈⠝⠓⠻

66. / /⠙⠳

⠅⠻⠡⠂ ⠂⠗ ⠩⠈⠃⠙

⠍⠱⠝⠅ ⠍⠅⠹⠻⠇⠻_

⠞⠅⠱ ⠅⠳ ⠞⠅⠱⠽  ⠞⠅⠱⠳

⠏⠅⠗⠄ (on foot) ⠏⠳⠗⠄

⠞⠱⠓⠂⠍⠄  ⠞⠱⠓⠃⠍⠄

⠏⠂⠈⠞⠗⠻⠅

⠃⠚⠱ ⠅⠽/ ⠅⠳

⠃⠝⠝⠱⠽

⠅⠇⠇⠱

⠙⠻⠝⠂⠅⠱ ⠙⠻⠝⠅⠱

⠞⠞⠓⠻⠎⠌

⠛⠗⠃⠌⠇⠈⠝⠓⠻  ⠛⠗⠃⠄⠇⠈⠝⠓⠻

⠃⠱⠇⠂ ⠃⠱⠇⠃

⠉⠄⠈⠝⠓ ⠉⠻⠈⠝⠓(⠐⠗⠩⠂⠈⠙⠮)

⠚⠄         ⠚⠄

⠎⠄/ ⠅⠄     ⠎⠄/⠅⠄

⠳⠨⠂⠝⠅⠱     ⠐⠗⠨⠝⠂⠅⠱

⠘⠂⠍⠻⠓⠱⠗  ⠘⠃⠍⠻⠓⠱⠗

⠎⠂⠛⠗     ⠎⠃⠛⠗

⠴⠺⠓⠱⠅  ⠴⠾⠓⠱⠅

⠡⠃⠃⠻

⠅⠗⠜⠽⠇/ ⠅⠗⠅⠽⠇

⠏⠂⠃⠱⠗⠻       ⠏⠂⠃⠱⠜

⠴⠛ड़-⠴⠱⠌⠾⠻   ⠴⠛ड़-⠴⠱⠌⠾⠻

⠏⠳⠗⠄-⠏⠳⠗⠄     ⠏⠅⠗⠄-⠏⠅⠗⠄

⠨⠄⠇⠳⠃⠱⠅     ⠨⠄⠇⠄⠃⠱⠅

⠨⠄⠇⠱⠳⠃⠱⠅

⠇⠛⠱

⠓⠇⠳-  ⠓⠇

⠃⠂⠴⠇    ⠃⠃⠴⠇

⠃⠃⠴⠇ (⠎⠊⠃⠇⠮⠝ ⠐⠗⠈⠗⠹⠍⠄)

⠽⠅⠓   ⠽⠳⠓

⠞⠱⠞⠻⠇

⠐⠗⠽⠝⠱⠽- ⠐⠗⠽⠝⠱⠜

⠝⠻⠈⠝⠝-  ⠝⠻⠈⠝⠙

⠃⠻⠝⠂   ⠃⠻⠝

⠚⠱⠳  ⠚⠱⠜

⠚⠱⠜(in different sense)-last word of sentence

⠡⠞ ⠏⠗ ⠂⠃⠻ ⠚⠱⠜

⠝⠄

⠨⠄⠇⠱⠳ (play) ⠨⠄⠇⠱⠜

⠩⠻⠅⠱⠜⠞- ⠩⠻⠅⠱⠽⠞

⠿⠏- ⠐⠻⠏

⠏⠐⠻- ⠏⠿

⠅⠝⠻⠳/ ⠅⠝⠻⠽⠄ ⠅⠝⠻⠒⠄

⠗⠱⠅⠎- ⠗⠱⠅⠩

⠓⠇⠳/ ⠓⠇⠽  ⠓⠇⠜

⠐⠗⠔⠗⠙⠱- ⠕⠗⠙⠱

⠃⠂⠴⠄⠇⠈⠝⠓⠻ (different meaning- got understand)

⠃⠂⠴⠳⠇⠈⠝⠓⠻/ ⠃⠂⠴⠽⠇⠈⠝⠓⠻ (understood himself)

⠉⠇⠻- ⠉⠇

⠨⠮⠱⠜- ⠨⠮⠱⠽

⠍⠇⠝ ⠏⠱ड़⠇⠨⠻⠈⠝⠓   ⠍⠇⠝ ⠏⠱⠗⠇⠨⠻⠈⠝⠓

⠅⠅⠅- ⠅⠳⠅- ⠅⠜⠳⠅

⠇⠛

⠚⠗⠄⠝⠱⠜

⠚⠗⠌⠝⠱⠜-  ⠚⠗⠳⠝⠱⠜/⠚⠗⠽⠝⠱⠜

⠓⠇⠜⠞ 

ड़⠃⠄⠇⠈⠝⠓⠻/ ड़⠃⠌⠇⠈⠝⠓⠻

⠉⠻⠨⠅⠞- (to test)⠉⠻⠨⠜⠞

⠅⠗⠜⠽⠇(willing to do)  ⠅⠗⠅⠽⠇

⠚⠄⠅⠗⠱-  ⠚⠅⠗⠱

⠞⠅⠗⠱-  ⠞⠄⠅⠗⠱

⠃⠻⠙⠄⠎⠗ ⠈⠎⠹⠱⠝⠄⠍⠄/ ⠃⠻⠙⠄⠎⠗⠄ ⠈⠎⠹⠱⠝⠍⠄

⠅⠗⠃⠽⠇⠓⠂⠌/ ⠅⠗⠃⠳⠇⠓⠂⠌/⠅⠗⠃⠄⠇⠓⠂⠌

⠓⠱⠗⠻⠅ (⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠓⠱⠜⠗⠅)

⠌⠚⠝    ⠧⠚⠝

⠂⠮⠄ ⠘⠱⠛/ ⠂⠮-⠘⠱⠛⠄

⠏⠻⠉⠱/ ⠏⠻⠉⠱⠽/⠏⠻⠉⠱⠳

⠝⠒/ ⠝⠄

⠃⠈⠉⠉⠱ ⠝⠒ (⠝⠄) ⠏⠻⠉⠱ ⠚⠱⠽

⠞⠨⠝ ⠝⠄ (⠝⠒) ⠅⠓⠅⠞ ⠐⠗⠡⠻⠲

⠅⠞⠄⠅ ⠛⠇⠾⠄/ ⠅⠞⠱⠅ ⠛⠇⠾⠄

⠅⠍⠱⠜- ⠮⠍⠱⠜  ⠅⠍⠱⠊- ⠮⠍⠱⠊

⠇⠛

⠨⠄⠇⠱⠜ (for playing)

⠡⠹⠻⠈⠝⠓  ⠡⠹⠻⠝

⠓⠇⠜⠞  ⠓⠇⠜

⠈⠅⠽⠇   ⠅⠻⠽⠇

⠅⠄⠩ (hair)

⠅⠄⠎  (court-case)

⠃⠝⠝⠱⠜/ ⠃⠝⠝⠱⠽/ ⠃⠝⠝⠱⠳

⠚⠗⠄⠝⠱⠜

⠅⠂⠗⠎⠻  ⠅⠂⠈⠗⠎⠻

⠉⠗⠉⠱   ⠉⠈⠗⠉⠱

⠅⠈⠗⠍     ⠅⠗⠍

⠫⠂⠃⠱⠃⠽/ ⠫⠂⠍⠱⠃⠽

⠳⠨⠂⠝⠅⠱/ ⠐⠗⠨⠂⠝⠅⠱

⠇⠽ (⠧⠱⠈⠅⠽⠅ ⠐⠗⠞⠻⠍ ⠩⠈⠃⠙)-

⠅⠳⠇⠅   ⠅⠄⠇⠅

⠛⠗⠍⠻    ⠛⠈⠗⠍⠻

⠃⠗⠙⠻      ⠧⠈⠗⠙⠻

⠎⠂⠝⠱ ⠛⠄⠇⠱⠓  ⠎⠂⠝⠱/⠎⠂⠝⠱⠁

⠳⠝⠱⠜-⠛⠄⠝⠱⠜

⠞⠄⠝⠱⠝⠄ ⠣⠄⠗⠇⠈⠝⠓⠻

⠝⠒

⠫⠗⠇   ⠗⠇

⠅⠞⠓⠂-  ⠅⠓⠻⠊

⠔⠍⠗⠻⠛⠗- ⠔⠍⠗⠛⠗

⠘⠗⠻⠛⠗

⠮⠇⠇/⠮⠇⠐⠗⠇ ⠮⠇⠳⠇

⠛⠏/⠛⠈⠏⠏

⠅⠄  ⠅⠄

⠙⠗⠃⠈⠚⠚⠱/ ⠙⠗⠃⠚⠱

⠺⠱⠍

⠮⠗⠻  ⠞⠅

⠣⠃⠗⠻   ⠇⠉⠾⠻

⠹⠇⠗⠃⠄⠅

⠃⠈⠫⠫

⠞⠇⠌/ ⠞⠃⠌

⠞⠇⠌⠓⠻( ⠏⠈⠙⠽⠍⠄ ⠈⠛⠗⠱⠈⠓⠽)

⠞⠇⠌⠓⠻/⠞⠇⠌⠓⠻

⠅⠗⠃⠱⠜⠳   ⠅⠗⠃⠱⠜⠽⠄

⠳⠅⠄⠾⠱

⠅⠗⠻⠞⠹⠻   ⠅⠗⠞⠹⠻

⠏⠓⠂⠌⠉⠻  ⠏⠓⠂⠌⠉

⠗⠱⠨⠇⠈⠝⠓⠻  ⠗⠨⠇⠈⠝⠓⠻

⠇⠛⠇⠈⠝⠓⠻  ⠇⠱⠛⠇⠈⠝⠓⠻

⠎⠂⠝⠻ (⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠎⠂⠜⠝)

⠐⠗⠡⠻ (⠔⠈⠉⠉⠱⠗⠼ ⠐⠗⠜⠡)

⠳⠇⠹⠻  ⠛⠄⠇⠹⠻

⠃⠻⠞⠌⠝⠄   ⠃⠻⠞⠄⠝⠄

⠅⠗⠃⠌⠇⠈⠝⠓⠻/ ⠅⠗⠄⠇⠨⠻⠈⠝⠓

⠅⠗⠳⠇⠈⠝⠓⠻

⠂⠅⠻   ⠅⠻

⠏⠓⠂⠌⠉⠻ ⠏⠓⠂⠌⠉

⠚⠗⠱⠽/ ⠚⠗⠱⠳  ⠚⠗⠱ (⠂⠛⠻ ⠇⠛⠱)

⠎⠄  ⠎⠄

⠓⠱⠌ ⠍⠄ ⠓⠱⠌   (⠓⠱⠌⠍⠄ ⠓⠱⠌ ⠧⠻⠘⠈⠅⠈⠞⠞⠻⠍⠄ ⠓⠾⠱ ⠅⠳)

⠖⠄⠇ ⠖⠅⠇

⠖⠜⠇(spacious)   ⠖⠅⠇

⠓⠇⠽⠞⠈⠝⠓⠻/ ⠓⠇⠳⠞⠈⠝⠓⠻  ⠓⠄⠞⠈⠝⠓⠻

⠓⠱⠹ ⠍⠾⠻⠂⠽⠃/ ⠓⠱⠹ ⠍⠾⠻⠽⠱⠃⠽

⠖⠄⠅⠱  ⠖⠄⠊⠅⠱

⠙⠄⠨⠱⠳  ⠙⠄⠨⠱

⠙⠄⠨⠱⠽   ⠙⠄⠨⠱

⠎⠈⠞⠞⠗⠻   ⠎⠈⠞⠞⠗

⠎⠱⠓⠄⠃    ⠎⠱⠓⠃

 

१६. VIDEHA FOR NON RESIDENT MAITHILS

VIDEHA MITHILA TIRBHUKTI TIRHUT---

 

the pre-Kushana period, c. 120 B.C.-A.D. 80,  the period of Kushana domination in Bihar, A.D. 50-140,  the post-Kushana period, A.D. 140-319.

In  second-century B.c. Vaisali forts were constructed e.g. Lauriya-Nandangarh ,fort of Katragarh , Muzaffarpur  in Sunga period. Garb area of Basarh , baked brick defence wall was built at the Garb. In the Sunga period the Abhishcka-Pushkarni at modern  Kharauna, was surrounded by a wall. Terracotta unassociated with the Northern Black Polished Ware  of  the Sungas only Gupta  period exceeds the number of seals, sealings and tokens.

Migration of Lichehhavi Supushpa of Pushpapura Pataliputra  to Nepal-(Nepal Inscription.

Pataliputra King's Surrender to Kanishka of the Buddha's Alms Bowl -Chinese Tradition.

Chinese tradition he demanded a large indemnity  9,00,000 pieces of gold, but agreed to accept Ashvaghosha, the Buddhist poet and dramatist , Buddha's alms bowl ,compassionate cock-aken away by Kanishka to Purushapura corrobo¬rated from a Sanskrit work of Kumaralata -Kalpanbman¬ditika. sovereign ruler of Patali¬putra and Vaisali was one and the same, the masters of the Pataliputra-Vaisali region on the eve of the Kushana conquest were the Lichchhavis.

The masters of Vaisali and Videha now controlled the other side of the Ganges as well.

No tradition favours Kusharia control over Vidcha, nor any coins have been found and continued to be ruled by Lichchhavis.Hiuen Tsiang  came to North Bihar in A. D. 637 and visited Vaisali, Svetapura and -the Vriji Country-Madhubani-Janakpur Area. His mention of Vriji as a sub-province of North Bihar- Tirabhukti-migration of the Vrijis to the Madhubani-Janakpur area duringg the period of the Kushana occupation of Vaisali (A.D. 80-140). The script current in the region of Videha, which was one of the madhrama janapadas of Jambudvipa in the opinion of the Lalitavistara was Brahma, one and  the very first of the sixtyfour scripts listed in that book .Mithila, the ancient capital of Videha  ceased to be the capital when Mahapadma Nanda occupied it. The legend Lichhvi  found in the coins of Kumara¬devi-Chandragupta throws interesting light on the nature of the government of Vaisali-Videha. Kumaiadevi was the Lichvi princess of Vaisali  married to Chandragupta I. The fact that on the reverse of the coins of Chandragupta I  the Lichchhavis appears in the plural. Tira and Trrabhukti  stand for the province of Tirabhukti- found on the Basarh seals of the Gupta period.   Tirabhukti in its career had three capitals one after the other, Vai sali (A.D. 319-550), Svetapura (AD. 550-1097) and Simarama¬pattana (A.D. 1097-1324). The first two are in the Vaishali District while the last is in the Nepalese Terai. (opp. Ghorasahan Railway Station in East Champaran District of Bihar).

The bigger province of Tirabhuktia  comes at A.D. 319.

 (c) २००८ ⠎⠈⠗⠧⠱⠮⠻⠅⠱⠗ ⠎⠂⠗⠈⠅⠯⠻⠞⠲ ⠧⠻⠙⠄⠓⠍⠄ ⠈⠏⠗⠅⠱⠩⠻⠞ ⠎⠘⠾⠱ ⠗⠉⠝⠱ ' ⠂⠈⠗⠅⠱⠜⠧⠅/⠐⠗⠊⠈⠛⠗⠄⠚⠻-⠎⠊⠈⠎⠅⠍⠞ ⠐⠗⠝⠂⠧⠱⠙⠅ ⠎⠈⠗⠧⠱⠮⠻⠅⠱⠗ ⠗⠉⠝⠱⠅⠱⠗ ' ⠎⠊⠈⠛⠗⠓⠅⠈⠗⠈⠞⠞⠱⠅ ⠇⠛⠍⠄ ⠡⠈⠝⠓⠻⠲ ⠗⠉⠝⠱⠅ ⠐⠗⠝⠂⠧⠱⠙ ' ⠏⠂⠝⠠ ⠈⠏⠗⠅⠱⠩⠝ ⠅⠻⠊⠧⠱ ⠂⠈⠗⠅⠱⠜⠧⠅ ⠔⠏⠽⠇⠛⠅ ⠐⠗⠮⠻⠅⠱⠗ ⠅⠻⠝⠃⠱⠅ ⠓⠄⠞⠂ ggajendra@videha.co.in ⠏⠗ ⠎⠊⠏⠈⠗⠅ ⠅⠗⠃⠲ ⠳⠓⠻ ⠎⠱⠜⠾⠅⠄⠌ ⠈⠏⠗⠻⠞⠻ ⠴⠱ ⠺⠱⠅⠂⠗, ⠍⠮⠃⠇⠻⠅⠱ ⠉⠉⠮⠗⠻ ' ⠗⠈⠩⠍⠻ ⠈⠏⠗⠻⠽⠱ ⠈⠙⠧⠱⠗⠱ ⠫⠻⠚⠱⠜⠝ ⠅⠳⠇ ⠛⠄⠇⠲

                                                ⠎⠻⠈⠙⠮⠻⠗⠈⠎⠞⠂

No comments:

Post a Comment